در ساختار بدن انسان غدد متعددی وجود دارد که هر کدام مواد خاصی را ترشح می کنند و کارایی خاص خود را دارند.این مواد ترشح شده از غدد که هورمون نام دارند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر روی فعالیت بسیاری از اندام های بدن تاثیر می گذارند.
غده تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده ی کوچک و پروانه ای شکل است که در قسمت جلویی و پایین گردن قرار دارد. تیروئید وظیفه ی کمک به تنظیم بسیاری از فرایندهای مهم بدن مانند متابولیسم، دمای بدن، گوارش، عملکرد و رشد مغز، عملکرد قلب، تولید انرژی و خلق و خوی و اخلاق را بر عهده دارد. این غده، دو هورمون اصلی تولید می کند که تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) نام دارند.
.این غده همچنین بر عملکرد برخی از اندام های مهم ما از جمله قلب، مغز، کبد و کلیه‌ها تاثیر می گذارد ، پس اطلاع از عملکرد سالم این غده در برخی موارد می تواند بسیار مهم باشد .آزمایش تیروئید با اندازه گیری فعالیت غده از نظر میزان هورمون های ترشحی، کم کاری و پرکاری تیروئید را مشخص می کند. در ادامه این مقاله سعی بر آن است که معرفی این آزمایش و تشریح مطالبی پیرامون این آزمایش بپردازیم:
آزمایش تیروئید چیست؟
آزمایش تیروئید به عنوان یک آزمایش تشخیصی؛ از مهم ترین و پرکاربردترین آزمایش هاست که بارها با آن درگیر بوده ایم. آزمایش بررسی عملکرد تیروئید شامل یک سری آزمایشات خون است که برای اندازه گیری میزان عملکرد غده ی تیروئید استفاده می شود.
تیروئید یک غده ی کوچک و پروانه ای شکل است که در قسمت جلویی و پایین گردن قرار دارد. تیروئید وظیفه ی کمک به تنظیم بسیاری از فرایندهای مهم بدن مانند متابولیسم، دمای بدن، گوارش، عملکرد و رشد مغز، عملکرد قلب، تولید انرژی و خلق و خوی و اخلاق را بر عهده دارد. این غده، دو هورمون اصلی تولید می کند که تری یدوتیرونین (T3) و تیروکسین (T4) نام دارند.
آنچه واضح است این است که از این آزمایش ، برای بررسی عملکرد غده تیروئید استفاده می شود.برای بررسی شرایط سلامت غده تیروئید، مانند دیگر اعضای بدن، آزمایش های زیادی وجود دارند که در اینجا به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
آزمایش TSH:
TSH، هورمون تحریک کننده تیروئید است که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود. . TSH مسئول تنظیم میزان هورمون های تیروئیدی، سنتز و انتشار آن به داخل بدن می باشد. این هورمون با تحریک غده تیروئید سبب تولید و انتشار هورمون های T4 و T3 می شود.
در صورتی که میزان این هورمون بالاتر از سطح طبیعی باشد فرد مبتلا به کم کاری تیروئید می باشد و غده تیروئید کمتر از حد طبیعی هورمون هایی نظیر T4 و T3 تولید می کند. در حالت عکس میزان بالای TSH نشان دهنده پرکاری غده تیروئید است و این غده کمتر از حد طبیعی هورمون هایی نظیر T4 و T3 تولید می کند.
آزمایش T4
T4، شکل اصلی هورمون تیروئید است که در خون در حال گردش است. برای اعمال اثر، T4 با حذف یک اتم ید به T3 تبدیل می شود. بیشتر قسمت T4 موجود در بدن به پروتئین های حامل آن متصل است.
هورمون تیروکسین که یا همان T4 به طور مستقیم به وسیله غده تیروئید تولید می شود. این هورمون در تنظیم عملکرد های مختلف بدن مانند رشد و متابولیسم نقش موثری دارد. همانطور که بیان شد، اگر مقدار T4 بالاتر از رنج طبیعی باشد نشان دهنده ی پرکاری تیروئید است و در صورتی که مقدار T4 پایین تر از میزان طبیعی باشد، این موضوع نشان دهنده کم کاری تیروئید خواهد بود.
آزمایش 3T
هورمون تری یدوتیرونین یا T3 نیز به طور مستقیم به وسیله غده تیروئید تولید می شود. این آزمایش نیز مانند آزمایش T4 می باشد و نتایج تفاوت میزان این هورمون از حد طبیعی ، نشان دهنده مواردی مانند هورمون T4 دارد.
آزمایش Free T4
اندازه گیری مقدار فعال هورمون تیروکسین یا همان هورمون T4 به منظور بررسی عملکرد تیروئید در مبتلایان به اختلالاتی که سطح پروتئین های خون را تغییر می دهند و همچنین تشخیص عملکرد درست غده تیروئید و پروسه درمان بسیار مهم می باشد.
آزمایش Free T3
T3 آزاد، فرم فعال هورمون تری یدوتیرونین است و میزان آن در حالی که پ تیروئید فرد رکار باشد افزایش می یابد.
تفسیر نتایج آزمایش تیروئید
بررسی دقیق و تشخیص اختلالات تیروئید به عهده ی پزشک و مطالب ارائه شده برای افزایش اطلاعات بیماران می باشد.
هورمون تیروکسین یا T4
- مقدار طبیعی T4 آزاد ۰/۷ تا ۲ ng/dL می باشد.
- مقدار طبیعی T4 تام ۵ تا ۱۲ μg/dL می باشد.
هورمون تری یدوتیرونین یا T3
- مقدار طبیعی T3 آزاد ۲ تا ۴ pg/ml می باشد.
- مقدار طبیعی T3 تام ۸۰ تا ۲۰۰ ng/dL می باشد.
هورمون تحریک کننده ی تیروئید یا TSH
- مقدار طبیعی TSH در بزرگسالان ۰/۵ تا ۵/۵ mIU/L می باشد.
مقدار طبیعی TSH در دوران بارداری متغیر است:
- مقدار طبیعی TSH در ۳ ماهه ی اول: ۰/۲ تا ۲.۵ mIU/L
- مقدار طبیعی TSH در ۳ ماهه ی دوم: ۰/۳ تا ۳ mIU/L
- مقدار طبیعی TSH در ۳ ماهه ی سوم: ۰/۸ تا ۵/۲ mIU/L
لازم به یادآوری است که سطح TSH طبیعی در افراد مسن (با سن ۷۰ سال به بالا) بالاتر از افراد جوان است.